Булуу улууьун Бала5аччы сэлиэнньэтин «Кэскил» дьааьыла саад историятыттан…
Аан дойдуга о5оттон ордук кэрэ, минньигэс мичээрдээх, сырдык ыраас санаалаах, о5оттон ордук кунду туох баар буолуой?
О5олор биьиги кемус далбардарбыт, чыычаахтарбыт,биьиги инники кэскилбит буолаллар. Кинилэргэ биьиги эрэлбит улахан. Кинилэр эрэ биьиги кырачааннарбыт, баалларын тухары бу орто дойдуга уеруу-кетуу, дьол-соргу, сырдык сана сыдьаайа, урун куммут уеьэ тыгыа.
Ол курдук, о5о туьугар, Бала5аччы нэьилиэгэр о5о тэрилтэтэ улэлээбитэ номнуо 50 сыл буолла. Хас биирдии киьи дьыл5ата бу тэрилтэни кытта быьа сибээстээх. Ол курдук киьи аан маннай о5о тэрилтэтиттэн билэрэ-керере, уерэнэрэ элбэх: ырыа-хоьоон, остуоруйа ненуе учугэйи-куьа5аны араара уерэнэр, бастакы хардыылара о5о тэрилтэтигэр са5аланар.
Бала5аччы нэьилиэгэр маннайгы о5о тэрилтэтэ райздрав линиятынан 25 миэстэлээх дьааьыла 1964 сыллаахха тэриллэн улэлээбитэ. Анал тутуулаах дьиэ суох буолан 4 квартиралаах дьиэни уларытан онорон биэрбиттэрэ. Бу дьиэни 6 кирпииччэ оьох ититэрэ. Маьын совхоз отделенията киллэрэн биэрэрэ, ону санитаркалар бэйэлэрэ хайытан куннэ иккитэ оттоллоро. Мебель танас-сап суо5а, кэлэр о5олортон устуул, остуол, орон., ыскаап хомуллубута.
Дьааьыла сурун сыала-соруга: о5ону 6 ыйыттан 3 сааьыгар дылы керуу-харайыы, улахан бол5омто о5о доруобуйатыгар ууруллара. Медицина хайысхатынан буолан улэьиттэрэ медицинскэй уерэхтээх этилэр. Кыра о5олор сорохторо кыайан до олорбот, ийэлэрин эмэ сылдьар этилэр. Дьааьыла хонуктаан нэдиэлэни быьа улэлиирэ, онон сорох ийэ о5отун манна кэлэн эмнэрэн, аьатан барара.
Бастакы сэбиэдиссэйинэн (Макарова) Анемподистова Розалия Иннокентьевна фельдшер уерэхтээх ананан улэлээбитэ. Кэккэ сылларга сэбиэдиссэйинэн улэлээбиттэрэ:
- Алексеева Анна Алексеевна – 1965-67 сс.;
- Степанова Мария Павловна – 1967-68 сс.;
- Петрова Мария Ивановна – 1968-76 сс.;
- (Саввинова) Уварова Марфа Степановна – 1976-77 сс.;
- Герасимова Антонина Прокопьевна – 1977-80 сс.;
- Алексеева Анна Алексеевна – 1980-85 сс.;
- (Лукина) Кононова Лидия Дмитриевна – 1985-87 сс.;
Сиэстэрэнэн улэлээбиттэрэ: Данилова В.Н., Аргунова Н.Ф., Алексеева М.Г., Борисова А.И., Кононова У.Н., Алексеева Е.М., Николаева Л.С., Кириллина М.Н., Софронова Ф.Г., Петрова М.И., Уварова М.С., Саввинова В.С., Борисова А.Г., Алексеева Л.Г., Кононова Л.Д., Борисова Е.Г, Семенова Е С
Санитарканан улэлээбиттэрэ: Барбахтырова Д.Ф., Петрова Е.Д., Иванова М.С., Абрамова О.Е., Алексеева М.Н., Гаврильева М.И., Осипова А.Н., Наумова Е.Д., Николаева А.В., Семенова И.И. Волкова М.Д. Поварынан: Иванова Е.Н., Алексеева М.Д., Алексеева В.Г., Винокурова А.И.
Завхоьунан:ДмитриеваС.Т.,НиколаевТ.Е.,Николаева А.В. Алексеева Р.Г., Алексеева Е.Н.
Прачканан: Борисова А.С., Мякчегирова М.И.
1973 сылтан оьо5унан ититиллэр о5о тэрилтэлэрин сарсыарда 8 чаастан киэьэ 8 чааска дылы улэлиир режимнэ кеьербуттэрэ. Дьааьыланы райбольница салайарынан профсоюьа олохтоох балыыьаны кытта биир этэ. Коллектив ситиьиилээх улэтин иьин оройуонна социалистическай улэ ударнига буолбута.
1985 сылтан дьааьыла районо дьаьалыгар киирбитэ. О5ону доруобуйа эрэ еттунэн буолбакка сайыннарар, иитэр-уерэтэр сорук туруоруллубута. О5ону тэрилтэ5э 1 сааьыттан ылар буолбуттара, аналлаах дьарыктар, аралдьытыылар ыытыллаллара ирдэнэр. Ити сыл педагог уерэхтээх Доранов Н.А. иитээччинэн ананан кэлбитэ.
1987 сыллаахха анал проектах дьиэ улэ5э киирбитинэн дьааьыла ол дьиэ5э кеьеруллэн дьааьыла-сад диэн ааттаммыта.
ДЕТСАД
Анал дьиэ суо5унан детсад 1969 сыллаахха танара дьиэтигэр арыллыбыта, аттыгар урукку сельсовет хонтуората турарын остолобуойга биэрбиттэрэ, 25 о5олоох биир группа5а о5ону оскуола5а киирэргэ бэлэмнииллэрэ. Нэьилиэккэ оскуола иннинээ5и саастаах о5о элбэ5э, онон сорох о5о тэрилтэнэн хабыллыбаккка хаалара. Детсад нэдиэлэни быьа сууккалаан улэлиирэ, о5олор понедельника биирдии уларыттар танастаах кэлэллэрэ уонна субуота5а биирдэ тар5аьан еребулгэ эрэ дьиэлэригэр ерууллэрэ. Иитээччилэр сарсыарда 8ч. киэьэ 8ч. диэри сылдьаллара, о5олору утуталаан баран бараллара. Няня туунун со5ото5ун хаалара, оччолорго электричество уота 11 чаастан барара, онон туунну еттугэр чумэчини тутталлара. Группа5а 2 кирпииччэ оьохтоо5о, кухня5а 1 оьох баара. Нянялар кыьынны кэмнэ куннэ 2-3-тэ оттоллоро. Детсад арылларыгар материальнай базата олус мелтех этэ. Утуйар танаьы нэьилиэнньэттэн хомуйбуттара.
Бастакы улэьиттэринэн буолаллар: сэбиэдиссэй Саввинова Евдокия Васильевна, иитээччилэр: Иванова Ирина Ивановна, Егорова Зоя Василеьвна, нянялар Анемподистова Степанида Григорьевна, Иванова Мария Семеновна, Филиппова Евдокия Алексеевна, прачка Алексеева Мария Михайловна (Маарыкчаан), повар Гаврильева Вера Афанасьевна.
Кэккэ сылларга сэбиэдиссэйинэн улэлээбиттэрэ:
- Алексеева Мария Петровна – 1970-73 сс.;
- Сивцева Евдокия Янцуловна – 1973-76 сс.;
- Ефремова Анна Елисеевна – 1976-80 сс.;
- Томская Галина Афанасьевна – 1980-81 сс.;
- Кузнецова Лидия Николаевна – 1981-82 сс.;
- Суккуярова Розалия Васильевна – 1982-83 сс.;
-Винокурова Анна Ивановна – 1983-1984 сс
- Степанова Акулина Николаевна – 1984-88 сс.;
- Иванова Людмила Васильевна – 1988-89 сс.;
- Трапезникова Прасковья Ефимовна – 1989-90 сс.;
- Филиппова Зоя Дмитриевна – 1990-93 сс.;
- (Пахомова) Иванова Людмила Васильевна – 1993-94 сс.;
- (Лукина) Кононова Лидия Дмитриевна – 1994-96 сс.;
- Иванова Раиса Петровна – 1996-2000 сс.;
- Иванова Людмила Васильевна – 2000 сылтан улэлии сылдьар.
Иитээччилэр: Иванова З.П., Филиппова З.Д., Петрова Т.М., Иванова В.Р., Федотова М.М., Алексеева А.Г.
Нянялар: Степанова М.Д., Волкова В.Н., Макарова Н.Н., Макарова Е.И.
Повардар: Николаева А.С., Алексеева В.Г., Афанасьева Е.А., Винокурова А.И., Андреева И.Н., Ефимова В.И.
Прачка: Алексеева И.Д.
Детсад профсоюьа оскуоланы кытта биирэ. О5о тэрилтэтин улэьиттэрэ нэьилиэнньэ5э ыытыллар бары хамсааьыннарга кехеехтук кытталлара. Совхозка субботникатрга, дул5а быьыытыгар, масс мастааьыныгар, лабыкта хомуйуутугар, ходу ходуйууга, былах баайыытыгар, соправел хостообунугар, хотон сыба5ар, доярка солбуоьунугар сылдьаллара. Сайын от оттооьунугар тэрилтэ аайы былаан бэриллэрэ, ону улэьит бэйэтэ оттообут отуттан туттарара эбэтэр звено5а баран оттоьоро. Кэлин о5о тэрилтэлэрэ звено тэринэн оттоон былааннарын толороллоро.
Сана типовой проегынан 45 миэстэлээх о5о тэрилтэтэ тутуллан 1987 сыллаахха улэ5э киирбитэ. Халбаакыга кииннээх Мастаах совхоз туттарбыта. Прорабынан Бала5аччыттан теруттээх Семенов А.Н., тутааччыларынан Бычко диэн биригэдьиирдээх нууччалар этэ.
Сельсоветка оноьуллубут генпланынан детсад турар сирэ дул5алаах, уулаах сир этэ. Ол тумугэр, 3 сыл буолан баран дьиэ оклада сытыйан каптиальнай ремонна барбыта. Ол курдук бу дьиэ5э 2003 уонна 2005 сыллардаахха улахан ремонт ыытыллыбыта.
1987 сыллаахха оройоннаа5ы уерэх салаатыттан инспектор Тимофеева В.Х. тахсан кадрдары суумэрдииргэ элбэх улэни ыыппыта. Тереппуттэр кердеьуулэринэн уонна дэриэбинэ5э кыра саастаах о5о ахсаана элбэ5инэн ессе биир группаны эбии арыйарга быьаарбыттара. Дьааьыла группата бэйэтэ туспа туруо суохтаах диэн урукку дьааьыла дьиэтигэр 25 о5олоох 4-5 саастаах о5олорго группа арыйбыттара. Сэбиэдиссэйинэн Кононова Лидия Дмитриевна, дьааьыла садка Степанова Акулина Николаевна буолбуттара.
2001 сыллаа5ы кыьын электричество уотун саахалыттан оройуонна улахан тонуу буолбута. Онно Бала5аччы угус тэрилтэтэ ол иьигэр детсад 2 дьиэтэ тонмуттара.
Ремон уьаан орто группаны типовой дьиэ5э кеьербуттэрэ, кэлин дьиэтин детсадка теттеру биэрбэккэ музыкальнай оскуола5а биэрбиттэрэ. 2009 сылга дылы 3 группа улэлээбитэ, онтон о5о ахсаана а5ыйаан биир группаны ке5урэтэн билигин детсад 45 миэтэлээх 2 группа5а улэлии олорор.
Кун бугун маннык дьоннор улэлии сылдьаллар: сэбиэдиссэй Иванова Л.В., иитээччилэр: Федотова М.М., Степанова А.Н., Федотова Ф.М., Давыдова В.В., Алексеева С.В., Давыдова О.А., Семенова О.И.., сиэстэрэ: Кононова Л.Д., завхоз: Алексеева Е.Н., иитээччи кемелеьееччулэрэ: Макарова Е.И., Лукина В.Д., Матвеева В.Д., повардар: Шадрина Е.Д., Николаева М.Л., прачка: Шадрина Г.Н., электрик Филиппов А.С., охранниктар Егорова М.И., Иванов Л.В., Иванов И.П.
Поделиться с друзьями: